ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος
Σε επίπεδο γνώσεων οι φοιτητές/-τριες θα είναι σε θέση:
- Να προσδιορίζουν τα είδη της τέχνης, τις βασικές έννοιες των εικαστικών τεχνών, τα στάδια της καλλιτεχνικής διεργασίας, τα στοιχεία που συνθέτουν την αισθητική εμπειρία.
- Να αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα των τεχνών στην εκπαίδευση των μικρών παιδιών και τον ρόλο του παιδαγωγού στο πλαίσιο της αισθητικής πράξης.
- Να περιγράφουν τα στάδια της αισθητικής εμπειρίας και να μπορούν να τα μετουσιώνουν σε παιδαγωγικούς στόχους και δραστηριότητες.
- Να κατανοούν τις βασικές θεωρίες για την αισθητική ανάπτυξη των παιδιών και την εξέλιξη του παιδικού σχεδίου.
- Να διακρίνουν τις εικαστικές ποιότητες διαφορετικών υλικών, μέσων και τεχνικών.
- Να επιλέγουν τους κατάλληλους τρόπους αξιολόγησης της δημιουργικότητας και της αισθητικής ανάπτυξης.
Σε επίπεδο δεξιοτήτων οι φοιτητές/-τριες θα είναι σε θέση:
- Να σχεδιάζουν και να οργανώνουν εικαστικές δραστηριότητες για μικρά παιδιά στον ΒΝΣ και σε χώρους τέχνης.
- Να τροποποιούν το περιβάλλον του ΒΝΣ έτσι ώστε να παρέχει περισσότερα αισθητικά ερεθίσματα και ευκαιρίες για ενίσχυση της δημιουργικότητας.
- Να δημιουργούν φάκελο υλικού/επιτευγμάτων (portfolio) και να ορίζουν τα κριτήρια με βάση τα οποία αξιολογείται.
Σε επίπεδο ικανοτήτων οι φοιτητές/-τριες θα είναι σε θέση:
- Να δρουν αυτόνομα σε εικαστικές δράσεις στους ΒΝΣ και σε άλλα πλαίσια με μικρά παιδιά.
- Να καταρτίζουν ένα πρόγραμμα παιδαγωγικών δραστηριοτήτων που να υποστηρίζει πολύπλευρα την αισθητική ανάπτυξη των μικρών παιδιών.
Γενικές Ικανότητες
- Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
- Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
- Αυτόνομη εργασία
- Ομαδική εργασία
- Λήψη αποφάσεων
- Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
- Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
- Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
- Σχεδιασμός και διαχείριση εικαστικής δράσης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
- Τι είναι τέχνη; Εξοικείωση με τα διαφορετικά είδη τέχνης και τη σχετική ορολογία.
- Οι βασικές έννοιες και τα μορφικά στοιχεία της τέχνης.
- Η έννοια της αισθητικής εμπειρίας και των θεωριών ανάπτυξης της δημιουργικότητας. Παράγοντες που επηρεάζουν την αισθητική απόκριση.
- Τα στάδια αισθητικής ανάπτυξης των παιδιών. Η εξέλιξη του παιδικού σχεδίου.
- Η συμβολή των τεχνών στην εκπαίδευση των μικρών παιδιών. Η διδακτική της τέχνης ως αυτοσκοπός, ως μέσο διδακτικής εννοιών από άλλες μαθησιακές περιοχές και ως μέσο προαγωγής άλλων πεδίων ανάπτυξης.
- Προγράμματα αισθητικής/καλλιτεχνικής αγωγής στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
- Ο ρόλος του παιδαγωγού στο πλαίσιο της αισθητικής πράξης.
- Δισδιάστατη τέχνη: θεωρία χρώματος και εξερεύνηση των υλικών και των μεθόδων δημιουργίας δισδιάστατων έργων τέχνης (ζωγραφική, χαρακτική, κολάζ κ.ά.).
- Τρισδιάστατη τέχνη: εξερεύνηση των υλικών και των μεθόδων δημιουργίας τρισδιάστατων έργων τέχνης (πλαστική, κατασκευές, κ.ά.)
- Η τέχνη στον δημόσιο χώρο, η τέχνη της γης, η τέχνη του περιβάλλοντος: ανάλυση έργων τέχνης, εργαστηριακές ασκήσεις και παιδαγωγικές εφαρμογές.
- Το περιβάλλον του βρεφονηπιακού σταθμού και η αισθητική του διαμόρφωση.
- Η χρήση εικαστικών αναπαραστάσεων στην εκπαίδευση (εκδόσεις τέχνης, ψηφιακό υλικό, μουσειοσκευές κ.ά.) και ο σχεδιασμός δραστηριοτήτων εικαστικής αγωγής στο μουσείο.
- Ζητήματα αξιολόγησης της δημιουργικής διαδικασίας.
Εργαστηριακές ασκήσεις και ασκήσεις πεδίου:
Γνωριμία με διαφορετικά είδη τέχνης και τους τρόπους εργασίας των καλλιτεχνών μέσα από εποπτικό υλικό, εργαστηριακές ασκήσεις, επισκέψεις καλλιτεχνών, επισκέψεις σε μουσεία.
Εξάσκηση στους διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης και ανάλυσης ενός έργου τέχνης.
Εξάσκηση στις παιδαγωγικές τεχνικές διδακτικής της τέχνης με αξιοποίηση μουσειακών συλλογών και έργων τέχνης (σε φυσική μορφή ή ψηφιοποιημένη).
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Arnheim, R. (2005). Τέχνη και Οπτική Αντίληψη. Η Ψυχολογία της Δημιουργικής Όρασης. Αθήνα: Θεμέλιο.
Chapman, L. (1993). Διδακτική της τέχνης. Προσεγγίσεις στην καλλιτεχνική αγωγή. Αθήνα: Νεφέλη. Γκλύν, Τ. & Σιλκ, Α. (1997). Η ψυχολογία του παιδικού σχεδίου. Αθήνα: Καστανιώτης.
Edwards, C., Gandini, L. & Forman, G. (επιμ.) 2003. Reggio Emillia: Οι χίλιες γλώσσες των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Αθήνα: Πατάκη.
Epstein, A. & Τρίμη, Έ. (2005). Εικαστικές Τέχνες και μικρά παιδιά. Αθήνα: Γιώργος Δάρδανος.
Κούβου, Ου. (2016). Παιδικό Σχέδιο, η Γνωστική Προσέγγιση. Αθήνα: Gutenberg.
Σάλλα, Τ. (επιμ.) (2011). Σύγχρονες προσεγγίσεις στη διδακτική της τέχνης. Αθήνα: Νήσος.
Schirrmacher, R. (1998). Τέχνη και δημιουργική ανάπτυξη των παιδιών. Αθήνα: Ίων.
Σταματοπούλου, Δ. (1998). Αισθητική καλλιέργεια και μορφές έκφρασης των νηπίων. Αθήνα: Καστανιώτης.
Σωτηροπούλου-Ζορμπαλά, Μ. (2020). Ενσωματώνοντας τις τέχνες στην εκπαίδευση. Αθήνα: Πεδίο.
Σωτηροπούλου-Ζορμπαλά, Μ. & Μουρίκη, Α. (2021). «…Είχε μαμά ο Μιρό;» Μια ενσωμάτωση των τεχνών βασισμένη στην αισθητική. Αθήνα: Πεδίο.
Ξενόγλωσση
Addison, N., Burgess, L., Steers, Jh. & Trowell, J. (2010). Understanding Art Education. Engaging reflexively with practice. London & N. York: Routledge.
Barton, G. (Ed.) (2014). Literacy in the Arts: Retheorising Learning and Teaching. Switzerland: Springer International Publishing.
Eisner, E. W. (2002). The Arts and the Creation of Mind. New Haven & London: Yale University Press.
Park, H. & Schulte, C. M. (eds) (2021). Visual Arts with Young Children. Practices, Pedagogies, and Learning. NY and Oxon: Routledge.
Schulte, C. M. & Thompson, C. M. (Eds) (2018). Communities of Practice: Art, Play, and Aesthetics in Early Childhood. Switzerland: Springer International Publishing.
Επιστημονικά περιοδικά
Εικαστική Παιδεία
Studies in Art Education
International Journal of Education and the Arts
The Journal of Aesthetic Education
Art Education