Οι Μουσειακές Συλλογές ως Παιδαγωγικό Εργαλείο στην Πρώιμη Παιδική Ηλικία

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/-τριες
Σε επίπεδο γνώσης θα είναι σε θέση:

• να κατανοούν την έννοια της συλλογής, την αξία των συλλογών ως μέσο κατανόησης του κόσμου και τους διαφορετικούς τρόπους συγκρότησης των ιδιωτικών και μουσειακών συλλογών.
• να προσδιορίζουν τα διαφορετικά είδη μουσείων και τις ερμηνευτικές προσεγγίσεις που ακολουθούν για την ανάδειξη των συλλογών τους.
• να γνωρίζουν συλλογές των μουσείων που σχετίζονται με τον υλικό πολιτισμό των παιδιών.
• να κατανοούν τους τρόπους αξιοποίησης των μουσειακών συλλογών για την υποστήριξη της κοινωνικής, πνευματικής και συναισθηματικής ανάπτυξης βρεφών και νηπίων.
• να εκτιμούν τις προσαρμογές που απαιτούνται στο παιδαγωγικό/εκθεσιακό υλικό για να είναι οι συλλογές προσβάσιμες σε παιδιά με αισθητηριακές και διανοητικές αναπηρίες.
• να διακρίνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ψηφιακών συλλογών που διαθέτουν τα μουσεία στο διαδίκτυο και να τις αξιοποιούν παιδαγωγικά.

 

Σε επίπεδο δεξιοτήτων οι φοιτητές/-τριες θα είναι σε θέση:

• να σχεδιάζουν και να οργανώνουν ψηφιακές και δια ζώσης παιδαγωγικές δραστηριότητες και παιδαγωγικό υλικό για παιδιά κάτω των 4 ετών και τις οικογένειές τους με αφετηρία ποικίλες μουσειακές συλλογές.

 

Σε επίπεδο ικανοτήτων οι φοιτητές/-τριες θα είναι σε θέση:

• να αναπτύσσουν σχέδια εργασίας για τον ΒΝΣ που αξιοποιούν ποικιλία μουσειακών συλλογών.

 

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Λήψη αποφάσεων
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Οργάνωση και ανάδειξη μουσειακών συλλογών. Θεωρίες υλικού πολιτισμού. Τα ερμηνευτικά μέσα του Μουσείου.
2. Το παιδί ως συλλέκτης αντικειμένων και εμπειριών. Ερευνητικά δεδομένα ως προς την οπτική των μικρών παιδιών για τις συλλογές και τα μουσεία. Ενδιαφέροντα, δυνατότητες και περιορισμοί στην αλληλεπίδρασή τους με τα εκθέματα.
3. Βασικές αρχές ανάπτυξης, εφαρμογής και αξιολόγησης παιδαγωγικών δραστηριοτήτων που αξιοποιούν μουσειακές συλλογές για βρέφη και νήπια.
4. Τα Μουσεία Τέχνης: είδη συλλογών, ερμηνευτικές προσεγγίσεις και σχεδιασμός παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για βρέφη και νήπια. Ο κόσμος των παιδιών στις εικαστικές αναπαραστάσεις.
5. Αρχαιολογικά μουσεία, Μουσεία Λαϊκού και Νεότερου Πολιτισμού: είδη συλλογών, ερμηνευτικές προσεγγίσεις και σχεδιασμός παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για βρέφη και νήπια. Τα παιδικά ίχνη στις αρχαιολογικές και λαογραφικές συλλογές των μουσείων.
6. Ιστορικά Μουσεία, ιστορικές οικίες και μουσεία αφιερωμένα σε διαφορετικές θεματικές (ναυτικά, μουσεία προσωπικοτήτων κ.ά.): Γνωρίζοντας όψεις του ιστορικού και κοινωνικού περιβάλλοντος. Είδη συλλογών, ερμηνευτικές προσεγγίσεις και σχεδιασμός παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για βρέφη και νήπια.
7. Μουσεία Επιστημών και Τεχνολογίας: είδη συλλογών, ερμηνευτικές προσεγγίσεις και σχεδιασμός παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για βρέφη και νήπια.
8. Μουσεία Φυσικής Ιστορίας, Βοτανικοί και Ζωολογικοί Κήποι, Ενυδρεία: είδη συλλογών, ερμηνευτικές προσεγγίσεις των συλλογών και σχεδιασμός παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για βρέφη και νήπια.
9. Μουσεία υλικού πολιτισμού των παιδιών (Μουσεία παιχνιδιών, σχολικής ζωής, παιδικής τέχνης, παιδικής ηλικίας): είδη συλλογών, ερμηνευτικές προσεγγίσεις και σχεδιασμός παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για βρέφη και νήπια. Η εικαστική έκφραση
   των παιδιών ως έκθεμα για το παιδικό κοινό και ως αντικείμενο μελέτης.
10. Παιδικά Μουσεία: υλικές και άυλες συλλογές και τρόποι υποστήριξης της κοινωνικής, συναισθηματικής και πνευματικής ανάπτυξης των παιδιών.
11. Παιδαγωγική αξιοποίηση των ψηφιακών συλλογών των μουσείων.
12. Οι μουσειακές συλλογές ως αφόρμηση για την ανάπτυξη σχεδίων εργασίας στον ΒΝΣ.
13. Ζητήματα προσβασιμότητας των συλλογών. Αναπτύσσοντας δραστηριότητες για το «διαφορετικό παιδί».

 

Ασκήσεις πεδίου (Εργαστηριακό μέρος)

• Γνωριμία με διαφορετικές μουσειακές συλλογές και είδη μουσείων, μέσω εποπτικού υλικού και εκπαιδευτικών επισκέψεων.
• Εξάσκηση σε παιδαγωγικές στρατηγικές αξιοποίησης των μουσειακών αντικειμένων. Εξοικείωση με τον σχεδιασμό και την εφαρμογή παιδαγωγικών δραστηριοτήτων στα μουσεία για μικρά παιδιά και οικογένειες.
• Παιδαγωγική αξιοποίηση του ψηφιακού αποθέματος των μουσείων.
• Ανάπτυξη παιδαγωγικού υλικού και εφαρμογή δραστηριοτήτων σε χώρους μουσείων.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση
Βέμη, Μ. & Νάκου, Ε. (επιμ.) (2010). Μουσεία και Εκπαίδευση. Αθήνα: Νήσος.
Black, G. (2009). Το Ελκυστικό Μουσείο. Μουσεία και Επισκέπτες. Αθήνα: ΠΙΟΠ.
Γαλανίδου, Ν. & Dommasne, L.H. (επιμ.) (2013). Μιλώντας στα παιδιά για το παρελθόν. Μια διεπιστημονική προσέγγιση. Αθήνα: Καλειδοσκόπιο.
Κακούρου-Χρόνη, Γ. (2005). Μουσείο-Σχολείο: αντικριστές πόρτες στη γνώση. Αθήνα: Πατάκη.
Καλεσοπούλου, Δ., (επιμ.) (2011). Παιδί και Εκπαίδευση στο Μουσείο. Θεωρητικές αφετηρίες, παιδαγωγικές πρακτικές. Αθήνα: Πατάκη.
Κολιόπουλος, Δ. (2004). Η διδακτική προσέγγιση του Μουσείου Φυσικών Επιστημών. Αθήνα: Μεταίχμιο.
Νάκου, Ε. (2001). Εμείς, τα πράγματα και ο πολιτισμός. Αθήνα: Νήσος.
Νικονάνου, Ν. (2010). Μουσειοπαιδαγωγική. Από τη θεωρία στην πράξη, Αθήνα: Πατάκη.
Νικονάνου, Ν. (επιμ.) (2015). Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα. Κάλλιπος
https://repository.kallipos.gr/handle/11419/843
Pearce, S. M. (2002). Μουσεία, αντικείμενα και συλλογές (μτφ. Λ. Γυιόκα, Α. Καζάζης, Π. Μπίκας). Θεσσαλονίκη: Βάνιας.
Shaffer, S. E. (2019). Το παιδί και το μουσείο: Θεωρητικές προσεγγίσεις και παιδαγωγικές πρακτικές (Επιμ. Κ. Δ. Μαλαφάντης, Μτφ. Μ. Καρδαμίτσα-Ψυχογιού). Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου-Καρδαμίτσα.

 

Ξενόγλωσση
Burnham, R. & Kai-Kee, Ε. (2011). Teaching in the art museum: interpretation as experience. Los Angeles: J. Paul Getty Museum.
Candlin, F. (2015). Micromuseology. An Analysis of Small Independent Museums. London: Bloomsbury Academic.
Durbin, G. et al. (1996). Learning from Objects (2nd ed.). London: English Heritage.
Hackett, A., Holmes, R. & MacRae, C. (Eds). (2020). Working with Young Children in Museums. Weaving Theory and Practice. London: Routledge.
Paris, S. G. (ed.) (2002). Perspectives on Object-Centered Learning in Museums. New York: Routledge.
Shaffer, S. E. (2018). Object Lessons and Early Learning. London: Routledge.
Shaffer, S. E. (2020) (ed.). International Thinking on Children in Museums. A Sociocultural View of Practice. London: Routledge.
Waterfall, M. & Grusin, G. (1989). Where’s the me in museum: going to museums with children. Arlington, Va.: Vandamere Press.

 

Επιστημονικά περιοδικά
Διεθνές ηλεκτρονικό περιοδικό MuseumEdu (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
Curator – The Museum Journal
Journal of Museum Education
Journal of Education in Museums
International Journal of Heritage Studies