Αγωγή Βρεφών και Μικρών Παιδιών: Από τη Θεωρία στην Πράξη

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια
Σε επίπεδο γνώσης θα είναι σε θέση να ανακαλεί και να περιγράφει:

• Μοντέλα Αγωγής, Μεθόδους και Θεωρητικές Προσεγγίσεις Αγωγής Βρεφών και Μικρών Παιδιών σε διάφορες χώρες.
• Τα βασικά χαρακτηριστικά των παιδαγωγικών μοντέλων και των διαφόρων προσεγγίσεων.
• Παιδαγωγικές πρακτικές που απορρέουν από τα διάφορα μοντέλα και προσεγγίσεις αγωγής.

 

Σε επίπεδο δεξιοτήτων θα είναι σε θέση να επεξηγεί και να εξάγει συμπεράσματα σχετικά με:

• Τη σχέση θεωρητικής προσέγγισης και παιδαγωγικών πρακτικών με βρέφη και μικρά παιδιά.
• Τα χαρακτηριστικά των διαφόρων μοντέλων και πως σύμφωνα με αυτά ορίζεται η θέση του παιδιού, ο ρόλος του/της παιδαγωγού και οι στόχοι της αγωγής.
• Το θεωρητικό υπόβαθρο των διαφόρων παιδαγωγικών πρακτικών για βρέφη και μικρά παιδιά.

 

Σε επίπεδο ικανοτήτων θα είναι σε θέση να εφαρμόζει τα ανωτέρω ως ακολούθως:

• Να αναγνωρίζει τις διαφορές των παιδαγωγικών πρακτικών που απορρέουν από τα διάφορα παιδαγωγικά μοντέλα, τις παιδαγωγικές προσεγγίσεις και διάφορες παιδαγωγικές μεθόδους ώστε να τα αξιοποιεί στο μέγιστο προς όφελος του παιδιού.
• Να προσεγγίζει τις διάφορες παιδαγωγικές προσεγγίσεις με κριτική στάση ώστε να επιλέγει αναλύοντας όλες τις πτυχές με επίκεντρο το παιδί.
• Να διαχειρίζεται τα δεδομένα των θεωρητικών γνώσεων και να θεωρητικοποιεί την πρακτική γνώση.
• Συνεργάζεται αποτελεσματικά με μέλη της παιδαγωγικής ομάδας που πρεσβεύουν διαφορετικές θεωρητικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις ώστε τα παιδιά να ζουν και να βιώνουν ένα ήρεμο, σταθερό και συνεκτικό κλίμα στους χώρους αγωγής.

 

Γενικές Ικανότητες

• Aναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών.
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης.
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Θεωρία και Πράξη στην αγωγή: Ορισμοί. Σχέσεις θεωρίας και πράξης.
2. Η αγωγή των βρεφών και των μικρών παιδιών στο διεθνές περιβάλλον
3. Μέθοδοι και προσεγγίσεις στην αγωγή βρεφών και μικρών παιδιών που απορρέουν από την θεωρίες του Συμπεριφορισμού, της Ψυχανάλυσης, τη θεωρία της ωρίμανσης και τη θεωρία των αλληλεπιδράσεων.
4. Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις και μοντέλα αγωγής : Ανοιχτά και κλειστά μοντέλα αγωγής. Ο ρόλος του παιδαγωγού, η θέση του μικρού παιδιού, στόχοι, δράσεις, αλληλεπιδράσεις, διαδικασία αγωγής σε καθένα από αυτά.
5. Ενδιάμεσα μοντέλα αγωγής βρεφών και μικρών παιδιών και άλλες προσεγγίσεις.
6. Το βρέφος και το μικρό παιδί υπό το πρίσμα των Νευροεπιστημών και εφαρμογές στην παιδαγωγική.
7. Η συμβολή των ψυχαναλυτικών και νεοψυχαναλυτικών προσεγγίσεων στην παιδαγωγική των μικρών παιδιών.
8. Η μέθοδος Emmi-Pikler – Στόχοι και βασικές αρχές, ο ρόλος του βρέφους και μικρού παιδιού στην αγωγή του και ο ρόλος του παιδαγωγού.
9. Το παράδειγμα του Loczy και η εφαρμογή του σε διάφορες δομές αγωγής.
10. H επιρροή των μελετών του T. B. Brazelton, B. Crammer, D. Stern, M. Harris και Esther Bick , C. Trevarthen στην διαμόρφωση των παιδαγωγικών πρακτικών με τα βρέφη.
11. Από την παιδιατρική στην Ψυχανάλυση . Winnicott και Françoise Dolto.
12. Η επίδραση των ιδεών της Françoise Dolto στην αγωγή των βρεφών και των μικρών παιδιών. «Tο πράσινο σπίτι (la maison verte) στη Γαλλία- To Μεγάλο μας Σπίτι στον Δήμο της Αθήνας.
13. Μεταβατικά αντικείμενα: Θεωρία του Winnicott, σημασία για το παιδί και η χρησιμότητα τους στον βρεφονηπιακό σταθμό.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση
Ansermet, F. & Magistretti, P. (2016). Τα ίχνη της εμπειρίας. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Ciffali, M.- Imbert, F. (2005). Ο Freud και η Παιδαγωγική. ( Μτφ. Β. Παύλου). Αθήνα: Τυποθήτω-Γιώργος Δαρδανός.
Conkbayir, M. &Pascal, C. (2019). Εισαγωγή στις Κλασσικές και Σύγχρονες Θεωρητικές Προσεγγίσεις στην Προσχολική Αγωγή. (Επιμ. Ε. Κάκουρος &Ε. Μουσένα. Μτφ. Α. Γρίβα). Αθήνα: Gutenberg.
Crehan, L. (2019). Φυτώρια ευφυΐας. Ένα ταξίδι στα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου. (Μτφ. Μ. Παπαηλιάδη). Ηράκλειο. Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης.
Dolto, F. (1995). Σεμινάριο Ψυχανάλυσης Παιδιών, Τόμος Α’.( Μτφ Ε. Κούκη). Αθήνα: Εστία.
Dolto, F. (2000). Ψυχανάλυση και Παιδιατρική. ( Μτφ Σ. Λεωνίδη.) Αθήνα: Καστανιώτη.
Filloux, J-C. (2011). Παιδαγωγική και Ψυχανάλυση. ( Μτφ. Μ. Κουνεζή). Αθήνα: Gutenberg.
Miller, A. (2020). Για το καλό σου. Αρχή πάντων Διαπαιδαγώγηση. (Επιμ. Κ. Αντωνίου. Μτφ. Ε. Μαυρομάτη). Αθήνα: Ροές.
Roopnarine, J.L. & Johnson, J. E. (2019). Ποιοτικά Προγράμματα για την εκπαίδευση της πρώιμης παιδικής και νηπιακής ηλικία. (επιμ. Μ. Κόνσολας & Ν. Ανδρεαδάκης. Μτφ. Τ. Αρβανίτη-Παπαδοπούλου). Αθήνα: Παπαζήση.
Βίννικοτ, Ν. (2002). Από την παιδιατρική στην ψυχανάλυση (Μτφ. Θ. Χατζόπουλος). Αθήνα: Καστανιώτη.
Κουγιουμτζάκης, Γ.-Κουλουφάκος, Γ. (επιμέλεια). ( 2016). Το συν της συγκίνησης. Ψυχολογία εμβρύων, βρεφών και νηπίων. Ηράκλειο. Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης.
Κουγιουμτζάκης, Γ. (επιμ.) (1992). Πρόοδος στην αναπτυξιακή ψυχολογία των πρώτων χρόνων. Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Κούκη, Ε. & Παναγίδου, Δ. (2019). Δομές υποδοχής του μικρού παιδιού στον κοινωνικό χώρο. Το μεγάλο μας Σπίτι (Αθήνα) και το Πράσινο Σπίτι συνομιλούν. Πρακτικά της Διημερίδας του Σωματείου Το Μεγάλο μας Σπίτι 4 και 5 Μαΐου στην Αθήνα. Αθήνα: Κουκκίδα.
Μιλλέρ, Α. (2003), Οι φυλακές της παιδικής μας ηλικίας, Αθήνα: Εκδόσεις Ροές.
Mοκό, Ζ. (1997). Ψυχανάλυση και Εκπαίδευση. ( Μτφ. Ν. Παπαγιάνη ). Αθήνα: Καστανιώτη.
Μπράζελτον, Μπ., Κράμερ Τζ-Μπ.,( 2009) Η πρώτη, πρώτη σχέση: Γονείς, βρέφη και το δράμα του πρώιμου δεσμού. ( Επιμ. Γ, Αμπατζόγλου &Ζ. Παπαληγούρα-Ράλλη). Αθήνα: Παπαζήση.
Ντολτό, Φρ. (1993). Μεγαλώστε σωστά το παιδί σας. (Επιμ. Δ. Τσαρμακλή. ΜτφΑ. Σίνη &Δ. Τσαρμακλή ). Αθήνα: Εκδόσεις Γιαλλελή.
Στέρν, Ν., ( 1998). Η πρώτη σχέση: Μητέρα και βρέφος. ( Μτφ. Α. Κελεσίδη). Αθήνα: Κουτσουμπός

 

Ξενόγλωσση
Brazelton, T-B.- Cramer, B.-Kreisler, L.-Schappi, R. -Soulé, M. (1989). La dynamique du nourrisson. Paris : ESF.
David, M.- Appell, G. (1973/ 1996). Loczy ou le maternage insolite. Paris: CEMEA scarabée.
Lebovici, S.- Soulé, S. (1970/1995). La connaissance de l’enfant par la psychanalyse. Paris: PUF.
Dolto, F. (1995). Tout est langage, Paris : Editions Gallimard.
Harris-Williams, M. (sous la direction) (1998). Les écrits de Martha Harris et d’Esther Bick, Larmor-Plage : Editions du Hublot.
Lalonde-Graton, M. (2005). Fondements et pratiques de l’éducation à la petite enfance, Québec : Editions Presses de l’Université du Québec.
Pikler, E. (1979). Se mouvoir en liberté dès le premier âge,.Paris, P.U.F.
Pikler, E. et Tardos A. (2017). Grandir autonome, Toulouse : Erés.Stern, D. (2004). Le journal d’un bébé, Paris : Odile Jacob.
Stern, D. (1989). Le monde interpersonnel du nourrisson. Paris: P.U.F.
Rasse, M. et Appel, J-R. (sous la direction) (2017). L’approche piklérienne en multi-accueil. Toulouse: Erés.

 

Επιστημονικά περιοδικά
Enfance
Revue Française de Pédagogie