Δραματοποίηση

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια
Σε επίπεδο γνώσης θα είναι σε θέση να κατανοεί, να διερευνά και να αναλύει:

• Τα ιδιαίτερα εκείνα μορφολογικά και υφολογικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα θεατρικό κείμενο.
• Τους τρόπους δραματοποίησης κατά το παρελθόν και τις σύγχρονες τάσεις.
• Τη διερεύνηση στοιχείων του παρελθόντος και τη συνεξέτασή τους με δεδομένα του παρόντος.
• Τις διαφορές αφηγηματικού και διαλογικού κειμένου.
• Τις μεθόδους επεξεργασίας και ανάλυσης ενός κειμένου.
• Την ψυχογραφική ανάλυση των χαρακτήρων ενός κειμένου.

 

Σε επίπεδο δεξιοτήτων ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• Να μετατρέπει τον λόγο από τριτοπρόσωπο σε πρωτοπρόσωπο, άμεσο και ευθύ.
• Να απλοποιεί τη συντακτική δομή του πρωτοτύπου.
• Να προβαίνει στην ενδυνάμωση της σκηνικής εικονοποιίας.
• Να σχηματοποιεί τους ήρωες.
• Να επινοεί ή να καταργεί δρώντα πρόσωπα, κύρια ή βοηθητικά, όταν αυτό είναι απαραίτητο.
• Να διαχειρίζεται τον σκηνικό χώρο και χρόνο.

 

Σε επίπεδο ικανοτήτων ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• Παράγει ιδέες, να επινοεί σύνθετες κοινωνικές καταστάσεις τις οποίες θα μορφοποιεί σε θεατρικό κείμενο και σκηνική πράξη.
• Μετέρχεται της θεατρικής διαδικασίας (συγγραφή κειμένου, σκηνοθεσία, υποκριτική) με απώτερο στόχο τη σκηνική αναπαράσταση.
• Καλλιεργεί τη δημιουργική σκέψη, τη φαντασία, την παρατηρητικότητα, την μνήμη.
• Επικοινωνεί ιδέες, συναισθήματα και εμπειρίες.
• Να κατανοεί τη διαφορετικότητα και να αναπτύσσει τη συνεργασία και την ομαδικότητα.

 

Γενικές Ικανότητες

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Στη Δραματοποίηση έμφαση δίνεται στη διαδικασία μετατροπής ενός λογοτεχνικού (πεζού, αφηγηματικού, ποιητικού) ή άλλου κειμένου σε δραματικό, με στόχο την σκηνική αναπαράσταση. Στη διαδικασία αυτή, η σκηνική απόδοση έπεται της κατανόησης των δραματικών δομών της ιστορίας ή του κειμένου.

Η διαδικασία περιλαμβάνει:

1. Διερεύνηση των ορίων μεταξύ αφηγηματικής αποστασιοποίησης και δραματικού λόγου. Εντοπίζονται τα ιδιαίτερα εκείνα μορφολογικά και υφολογικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το θεατρικό κείμενο.
2. Η μετατροπή του αφηγηματικού κειμένου σε διαλογικό. Ο λόγος από τριτοπρόσωπος γίνεται πρωτοπρόσωπος, άμεσος και ευθύς. Στο νέο κείμενο, που θα προκύψει, παρατηρείται: απλούστευση της συντακτικής δομής του πρωτοτύπου, ενδυνάμωση της σκηνικής εικονοποιίας, σχηματοποίηση της ψυχογραφίας των ηρώων.
3. Χωρισμός του κειμένου σε επιμέρους ενότητες, πράξεις ή σκηνές για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης της σκηνικής δράσης.
4. Δημιουργία ρόλων. Η επινόηση νέων δρώντων προσώπων, κύριων ή βοηθητικών, εμπλουτίζει την υπόθεση και προκαλεί συγκρουσιακές καταστάσεις που έχουν ως αποτέλεσμα τη θεατρικότητα.
5.  Διαμόρφωση χαρακτήρων.
6. Διαδικασία επιλογής ρόλου. Διερεύνηση της αίσθησης και της συμπεριφοράς του σκηνικού προσώπου.
7. Μέσω του αυτοσχεδιασμού οι φοιτητές/τριες ανακαλύπτουν τη δραματικότητα του κειμένου και αποδίδουν τους χαρακτήρες της ιστορίας.
8. Μετατροπή του κειμένου σε εικόνα και κίνηση. Δημιουργία εικόνων πάνω σε μια δράση ή ένα συμβάν.
9. Διαχείριση του σκηνικού χώρου και χρόνου.
10. Σκηνογραφία, σκηνικός διάκοσμος, ενδυματολογία, φωτισμός, μουσική, οπτικοακουστικά εφέ.
11.  Ανεύρεση ευφάνταστων, ευρηματικών λύσεων σε προβλήματα που προκύπτουν.
12.  Σύνδεση στοιχείων του παρελθόντος με δεδομένα του παρόντος.
13. Η Δραματοποίηση κατά το παρελθόν (η εκζήτηση στην εκφορά του λόγου, η υπερβολή στην κίνηση, η μορφολογική και ενδυματολογική σήμανση, η έμφαση στο στοιχείο της θεαματικότητας και του γκροτέσκο). Σύγχρονες τάσεις. Η συμβολή της τεχνολογίας. Ψηφιακή δραματοποίηση.

 

Εργαστηριακές ασκήσεις στο πλαίσιο του μαθήματος

Οι εργαστηριακές ασκήσεις απαιτούν τη φυσική παρουσία των φοιτητών/τριών. Οι φοιτητές/τριες καλούνται να συμμετάσχουν άμεσα και βιωματικά με εργαστήρια γραφής και πρακτικές ασκήσεις. Ασκήσεις σωματικής έκφρασης και επικοινωνίας, ασκήσεις αναπνοής, ασκήσεις φωνής. «Θέατρο χωρίς λόγια». Ασκήσεις ομαδικού συντονισμού και συγχρονισμού. Επικοινωνία των μελών της ομάδας.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση
Άλκηστις (2012). Η δραματοποίηση για παιδιά. Αθήνα: Πεδίο.
Bergeret, L. (1988). Ψυχοκινητικά παιχνίδια για παιδιά από 2 ως 6 χρόνων. Αθήνα: Δίπτυχο.
Λενακάκης, Α. (2013). «Η Μορφοπαιδευτική Αξία του Παιχνιδιού και του Θεάτρου στην Εκπαίδευση», στο Θ. Γραμματάς, (επιμ.): Το Θέατρο ως Μορφοπαιδευτικό Αγαθό και Καλλιτεχνική Έκφραση στην Εκπαίδευση και την Κοινωνία. Διδακτικό Εγχειρίδιο στο πλαίσιο του Προγράμματος «Θαλής» (σσ. 58-77). Αθήνα: Ε.Κ.Π.Α.
Μάγος, Κ. (2010). «Αφήγηση: Μια διαχρονική εκπαιδευτική τεχνική». Καταρτίζειν (Περιοδική Έκδοση του Εθνικού Κέντρου Πιστοποίησης ΕΚΕΠΙΣ), 28, 10-13.
Μουδατσάκις, Τ. (1994). Η θεωρία του Δράματος στη σχολική πράξη. Το Θεατρικό Παιχνίδι. Η Δραματοποίηση. Αθήνα: Καρδαμίτσας.
Σέξτου, Π. (1998). Δραματοποίηση, το Βιβλίο του Παιδαγωγού – Εμψυχωτή, Μέθοδοι – Εφαρμογές – Ιδέες. Αθήνα: Καστανιώτης.
Somers, J. (2003). «Μπαίνοντας στον Κόσμο του Φανταστικού: Η Χρήση του Δράματος στο Σχολείο» και «Από το Εκπαιδευτικό Δράμα στη Θεατρική Παράσταση», στο Νίκος Γκόβας (Επιμ.). Το Θέατρο στην Εκπαίδευση: Χτίζοντας Γέφυρες. Πρακτικά 3ης Διεθνούς Συνδιάσκεψης για το Θέατρο στην Εκπαίδευση (σσ. 287-293). Αθήνα: Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση – Μεταίχμιο.
Τσιάρας, Α. (2014). Η Αναπτυξιακή Διάσταση της Διδακτικής του Δράματος στην Εκπαίδευση. Αθήνα: Παπαζήσης.

Ξενόγλωσση
Argyle, M. (2007). Bodily communication. London: Routledge.
Baldwin P., & K. Fleming. (2003). Teaching Literacy through Drama: Creative Approaches. New York-London: Routledge Falmer.
Bamberg, M., & Damrad-Frye, R. (1991). «On the ability to provide evaluative comments: Further explorations of children’s narrative competencies». Journal of Child Language, 18, 689-710. http://dx.doi.org/10.1017/S0305000900011314
Cooper, P., & Collins, R. B. (1991). Look what happened to frog: Storytelling in education. Scottsdale, Arizona: Gorsuch Scarisbrick.
Craciun, D. (2010). «Role–playing as a creative method in science education». Journal of Science and Arts, 1(12), 175-182.
Curenton, M. S., & Lucas, M. T. (2007). «Assessing narrative development». In K. L. Pence (Ed.), Assessment in emergent literacy (pp. 377-432). San Diego, CA: Plural.
Demir, O. E., Levine, S. C., & Goldin- Meadow, S. (2015). «A tale of two hands: Children’s early gesture use in narrative production predicts later narrative structure in speech». Journal of Child Language, 42(3), 662-681. DOI: [10.1017/S0305000914000415]
Furman, L. (2000). «In support of drama in early childhood, again». Early Childhood Education Journal, 27(3), 173-178. DOI: 10.1007/BF02694231Palaiologou, C. & M. Poumprou. (2018). «Preschool children’s creation and storytelling through an element of their everyday life. The case of the program “The neighborhoods of Athens in a book”». International Journal for Innovation Education and Research, 6(12), 176-188. DOI: https://doi.org/10.31686/ijier.Vol6.Iss12.1267
Rodkin, P. C., Sebastián, E., et al. (1994). Relating events in narrative: A cross linguistic developmental study. Hillsdale, NJ: L. Erlbaum.
Stadler, M. A., & Ward, G. C., (2005). «Supporting the narrative development of young children». Early Childhood Educational Journal, 33(2), 73-80. DOI: 10.1007/s10643-005-0024-4
Winston, J. (1998). Drama, Narrative and Moral Education Drama: exploring traditional tales in the primary years. London: Falmer Press.
Wright, C., Bacigalupa, C., Black, T., & Burton, M. (2007). «Windows into children’s thinking: A guide to storytelling and dramatization». Early Childhood Education Journal, 35(4), 363-369.