Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Ι: Κοινωνικές και Εκπαιδευτικές Ανισότητες

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι φοιτητές μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα μπορούν να:

 

• προβούν στη σύλληψη του εκπαιδευτικού συστήματος μέσω των διαφόρων κοινωνιολογικών θεωριών,
• επιχειρηματολογούν για τους συγκεκριμένους θεωρητικούς προσανατολισμούς,
• διατυπώνουν ένα κοινωνιολογικό πρόβλημα σε μια κοινωνιολογική προβληματική,

 

Το μάθημα αποσκοπεί στο να κατανοήσουν οι φοιτητές / φοιτήτριες την έννοια της κοινωνικής ανισότητας και το αντίκρυσμά της στον εκπαιδευτικό τομέα.

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα αυτό εισάγει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες στην Κοινωνιολογία και την Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης μέσα από ένα ορισμένο αριθμό βασικών εννοιών και θεωρητικών προσανατολισμών. Εστιάζεται στη μάκρο-κοινωνιολογική  ανάλυση των κοινωνικών και εκπαιδευτικών ανισοτήτων, καθώς και στις γενεσιουργές αιτίες τους. Παρουσιάζονται σημαντικές έρευνες σχετικές με το θέμα και τη σπουδαιότητα των γνώσεων που παρήχθησαν σε αυτόν τον τομέα. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη φύση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων, καθώς και στη μελέτη του σχολικού θεσμού ως εργαλείο αναπαραγωγής των κοινωνικών ανισοτήτων προέλευσης.

Εκπαίδευση και κοινωνικές δομές: Κοινωνία, Κοινωνικοποίηση και Εκπαίδευση. Η έννοια της κοινωνικοποίησης και η χρήση της στην Kοινωνιολογία της Eκπαίδευσης. Κουλτούρες, κοινωνικοποίηση και ταυτότητες. Η έννοια της κοινωνικής ανισότητας. Ανισότητες και κοινωνικο-πολιτιστικές διαφορές. Ανισότητες και εθνοπολιτισμικές διαφορές. Η σχολική έκρηξη. Εκδημοκρατισμός των σπουδών και ανισότητες εκπαιδευτικών ευκαιριών. Οι διαστάσεις της έννοιας των ίσων εκπαιδευτικών ευκαιριών. Κοινωνική διαστρωμάτωση και κοινωνική κινητικότητα. Κοινωνική διαστρωμάτωση και ταυτότητες. Εκπαίδευση, οικονομική ανάπτυξη και αγορά εργασίας.

Προβλήματα του σχολείου και της εκπαίδευσης: Η κοινωνιολογική προσέγγιση της σχολικής επίδοσης (αποτυχίας/επιτυχίας). Σχολική επίδοση και κοινωνική προέλευση. Μηχανισμοί σχολικής επιλογής. Η αξιολόγηση ως μηχανισμός κοινωνικής επιλογής. Σχολική επίδοση και o μύθος της ευφυίας. Σχολική επίδοση και σχέση με τη γλώσσα (Θεωρία του B. Bernstein). Curricula, κουλτούρα και κοινωνικές τάξεις. Εκπαίδευση και φύλο.

Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις της εκπαίδευσης: Ο Durkheim και η φονξιοναλιστική παράδοση. Η φονξιοναλιστική θεώρηση (T. Parsons). Η φονξιοναλιστική προσέγγιση της εκπαίδευσης. Η μαρξιστική θεώρηση (μια εισαγωγή). Η μαρξιστική ανάλυση της εκπαίδευσης. Η θεωρία του μορφωτικού κεφαλαίου των P. Bourdieu και J-C. Passeron. Η θεωρία του μεθοδολογικού ατομικισμού (R. Boudon).

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση
Αντωνοπούλου Μ. (2008). Οι Κλασσικοί της Κοινωνιολογίας, Αθήνα, Σαββάλας.
Ballantine J., Hammack Fl. (2015). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, Επίκεντρο
Blackledge D., Hunt B. (1994). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, Αθήνα, Μεταίχμιο.
Bernstein B. (1989). Παιδαγωγικοί κώδικες και κοινωνικός έλεγχος, Αλεξάνδρεια.
Bourdieu P. &. Passeron J.-C. (1996). Οι Κληρονόμοι, Αθήνα, Καρδαμίτσα.
Charlot B. (1999). Η σχέση με τη γνώση, Αθήνα, Μεταίχμιο.
Γώγου Λ. (2010). Η κατανόηση των κοινωνικών φαινομένων και οι προοπτικές της κοινωνικής έρευνας, Αθήνα, Γρηγόρη.
Γώγου Λ. (2019). Κοινωνικές Αλληλεπιδράσεις Σχολείου Οικογένειας. Τι λένε οι δάσκαλοι για τους γονείς? Μία Κοινωνιολογική Προσέγγιση, Αθήνα, Γρηγόρη, 247 σελ..
Δασκαλάκης Δ. (2017). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, Αθήνα, Παπαζήση
Ευστράτογλου Α. (1998). Οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις του αναλφαβητισμού στην Ελλάδα, Αθήνα, Τυπωθήτω, Γ. Δαρδανός.
Θάνος Θ. (2015). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης στην Ελλάδα, Αθήνα, Gutenberg
Καντζάρα Β. (2008). Εκπαίδευση και Κοινωνία, Αθήνα, Πολύτροπον.
Κασιμάτη Κ. (2001). Δομές και Ροές, Αθήνα, Gutenberg.
Κατριβέσης Ν. (2004). Κοινωνιολογική Θεωρία, Αθήνα, Gutenberg.
Κάτσικας Χ., Καββαδίας, Γ.Κ. (1994). Η ανισότητα στην ελληνική εκπαίδευση, Αθήνα, Gutenberg.
Κελπανίδης Μ. (2002). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης. Θεωρίες και πραγματικότητα, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα.
Κοντογιαννοπούλου – Πολυδωρίδη Γ., Σολομών Ι., Σταμέλος Γ. (2000). Ανιχνεύοντας την επίδοση στην ελληνική εκπαίδευση, Αθήνα, Μεταίχμιο.
Κοντογιαννοπούλου – Πολυδωρίδη Γ. (1996). Κοινωνιολογική Ανάλυση της αξιολόγησης και της επίδοσης.,(2 τόμοι), Αθήνα, Gutenberg.
Κυρίδης Α. (1997). Η ανισότητα στην ελληνική εκπαίδευση και η πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο, (1955-1985), Αθήνα, Gutenberg.
Κωνσταντίνου Χ., Πλειός Γ. (επιμ.) (1999). Σχολική αποτυχία και κοινωνικός αποκλεισμός, Αθήνα, Ελληνικά Γράμματα.
Lallement M. (2001). Ιστορία των Κοινωνιολογικών Ιδεών, Αθήνα, Μεταίχμιο.
Λαμπίρη-Δημάκη, Ι., Κυριαζή, Ν. (επιμ.), (1995). Η ελληνική κοινωνία στο τέλος του 20ου αιώνα, Αθήνα, Παπαζήσης.
Μαράτου-Αλιπράντη Λ., Τεπέρογλου Α., Τσιγκάνου Ι. (2006). Το Ελληνικό Σχολείο με την Αυγή του 21ου αιώνα, ΕΚΚΕ, Αθήνα, Gutenberg.
Μυλωνάς Θ. (1999). Η αναπαραγωγή των κοινωνικών τάξεων από τους σχολικούς μηχανισμούς, Αθήνα, Gutenberg.
Μυλωνάς Θ. (2001). Κοινωνιολογία της ελληνικής εκπαίδευσης, Αθήνα, Gutenberg.
Νικολάου Σ. –Μ. (2009). Κοινωνικοποίηση στο σχολείο, Αθήνα, Gutenberg.
Νόβα-Καλτσούνη Χ. (2010). Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης, Gutenberg.
Ντυρκάϊμ Ε. (1978). Οι Κανόνες της κοινωνιολογικής μεθόδου, Gutenberg.
Παναγιωτόπουλος Ν. (2018). Στοιχεία για την αναστοχαστική ανθρωπολογία του ΠΙΕΡ ΜΠΟΥΡΝΤΙΕ, , Αθήνα , Αλεξάνδρεια
Πυργιωτάκης Ι. (2009). Κοινωνικοποίηση και εκπαιδευτικές ανισότητες, Αθήνα, Γρηγόρη.
Σιάνου-Κύργιου Ε. (2006). Εκπαίδευση και κοινωνικές ανισότητες. Η μετάβαση από τη Δευτεροβάθμια στην Ανώτατη Εκπαίδευση (1997-2004), Αθήνα, Μεταίχμιο.
Σταμέλος Γ. (2002). Προσπάθεια ιχνηλασίας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, Ψηφίδα.
Τάτσης Ν. (1997). Κοινωνιολογία. Ιστορική Εισαγωγή και θεωρητικές θεμελιώσεις, Αθήνα, Οδυσσέας.
Τσουκαλάς Κ. (1987). Εξάρτηση και αναπαραγωγή. Ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα (1832-1922), Αθήνα, Θεμέλιο.
Τσαούσης Δ. (2009). Η κοινωνία της γνώσης, Αθήνα, Gutenberg.
Whitty G. (2007). Κοινωνιολογία και σχολική γνώση, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο.

 

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:
Κοινωνικές Επιστήμες
Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών
Κοινωνιολογική Επιθεώρηση
Ελληνική Επιθεώρηση Πολιτικής Επιστήμης
Επιθεώρηση Εκπαιδευτικών Θεμάτων Επιστημονικό Βήμα του Δασκάλου
Νέα Παιδεία
Σύγχρονη Εκπαίδευση
Τα Εκπαιδευτικά
Παιδαγωγική Επιθεώρηση
Τετράδια Πολιτικής Επιστήμης
Επιστήμη και Κοινωνία
Επιθεώρηση Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού
Journal of International Social Studies
Journal of Politics and Society
American Journal of Sociology
American Sociology Review
British Journal of Sociology
Electronic journal of Sociology
Année Sociologique