Μαθησιακά Περιβάλλοντα σε Μουσεία και Χώρους Πολιτισμού

Κωδικός Μαθήματος:

ΑΠΠ72

Semester:

Ζ' Εξάμηνο

Κατηγορία:

Κατ' επιλογή υποχρεωτικά ( ΜΕΥ )

Ώρες:

3

Μονάδες ECTS:

5

Σύνδεσμος στο eClass:

https://eclass.uniwa.gr/courses/ECEC330/



Καθηγητές Μαθήματος

Καλεσοπούλου Δέσποινα

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές/-τριες
Σε επίπεδο γνώσης θα είναι σε θέση:

  • να αναγνωρίζουν τα είδη των μαθησιακών περιβαλλόντων που αναπτύσσονται σε μουσεία και χώρους πολιτισμού και να διακρίνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.
  • να προσδιορίζουν τις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις που βρίσκουν εφαρμογή στον σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων σε μουσεία και χώρους πολιτισμού.
  • να αντιλαμβάνονται τον σημαντικό ρόλο των μουσειοπαιδαγωγών ως προς την οργάνωση του χώρου και την υποστήριξη των παιδιών και της οικογένειάς τους για τη βέλτιστη χρήση του μαθησιακού περιβάλλοντος με ενδυναμωτικούς για αυτά όρους.

 

Σε επίπεδο δεξιοτήτων θα είναι σε θέση:

  • να εντοπίζουν τις διαφοροποιήσεις που υφίστανται ανάμεσα στα μαθησιακά περιβάλλοντα που αναπτύσσονται σε μουσεία και χώρους πολιτισμού και τα εμπορικά παράλληλά τους, καθώς και αυτά που αναπτύσσονται σε εξω-μουσειακά πλαίσια εφαρμογής (νοσοκομεία, σχολεία κ.ά.).
  • να εφαρμόζουν μοντέλα ανάλυσης του παιδαγωγικού σχεδιασμού παιδοκεντρικών εκθεσιακών περιβαλλόντων.

 

Σε επίπεδο ικανοτήτων θα είναι σε θέση:

  • να αναλύουν κριτικά και να αξιολογούν την υλική και κοινωνική οργάνωση μαθησιακών περιβαλλόντων σε μουσεία και χώρους πολιτισμού, καθώς και τους τρόπους χρήσης τους από τα παιδιά.
  • να σχεδιάζουν ή/και να συμβάλλουν στην υλική και κοινωνική οργάνωση των μαθησιακών περιβαλλόντων σε μουσεία και χώρους πολιτισμού, εφαρμόζοντας τις ιδιαίτερες προβλέψεις που απαιτούνται για βρέφη και νήπια, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ο βέλτιστος παιδαγωγικός σχεδιασμός τους.

 

Γενικές Ικανότητες

  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Λήψη αποφάσεων
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

  1. Η εμφάνιση παιδοκεντρικών εκθεσιακών περιβαλλόντων: ιστορική επισκόπηση, κοινωνικοπολιτισμικοί λόγοι ανάπτυξης. Κατηγορίες παιδαγωγικών εκθεσιακών περιβαλλόντων. Μοντέλα παιδοκεντρικού σχεδιασμού.
  2. Θεωρητικές προσεγγίσεις και κριτήρια παιδαγωγικού σχεδιασμού για τη δημιουργία παιδοκεντρικών εκθεσιακών περιβαλλόντων. Ζητήματα αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.
  3. Συμμετοχικός σχεδιασμός, ερευνητικά εργαλεία. Υλική και κοινωνική οργάνωση του παιδαγωγικού περιβάλλοντος. Ο ρόλος του μουσειοπαιδαγωγού/εμψυχωτή.
  4. Η αίσθηση του τόπου που αποκτούν τα παιδιά στα ειδικά σχεδιασμένα για αυτά εκθεσιακά περιβάλλοντα των μουσείων και των χώρων πολιτισμικής αναφοράς. Έρευνες σχετικές με τις προσλήψεις των παιδιών. Από τους χώρους για παιδιά στους χώρους των παιδιών.
  5. Παιδικά Μουσεία: μαθησιακό περιβάλλον και διαφορετικές κατηγορίες εκθεμάτων.
  6. Παιδικά παραρτήματα, παιδικές αίθουσες, εκθεσιακές νησίδες και εργαστήρια σε μουσεία τέχνης. Ειδικές κατασκευές και προσαρμογές στο εκθεσιακό περιβάλλον, ερμηνευτικές πινακίδες, παιδαγωγικό υλικό.
  7. Παιδικά παραρτήματα, παιδικές αίθουσες και εκθεσιακές νησίδες σε μουσεία επιστημών και φυσικής ιστορίας. Ειδικές κατασκευές και προσαρμογές στο εκθεσιακό περιβάλλον, ερμηνευτικές πινακίδες, παιδαγωγικό υλικό.
  8. Παιδικά παραρτήματα, παιδικές αίθουσες και εκθεσιακές νησίδες σε μουσεία ιστορίας και πολιτισμού. Ειδικές κατασκευές και προσαρμογές στο εκθεσιακό περιβάλλον, ερμηνευτικές πινακίδες, παιδαγωγικό υλικό.
  9. Κινητές εκθεσιακές μονάδες σε εξω-μουσειακούς χώρους (σχολεία, νοσοκομεία, χώροι φιλοξενίας προσφύγων κ.ά.). Χώροι δραστηριοτήτων και ανάπτυξη εκθεσιακών περιβαλλόντων σε βιβλιοθήκες.
  10. Θεματικά και πολιτιστικά πάρκα.
  11. Εκπαιδευτική επίσκεψη: εφαρμογή μοντέλου ανάλυσης του παιδαγωγικού σχεδιασμού.
  12. Εκπαιδευτική επίσκεψη: εφαρμογή μοντέλου ανάλυσης της οργάνωσης και λειτουργίας του χώρου. Τρόποι υποστήριξης των «τόπων» των παιδιών.
  13. Προσαρμογές των εκθεσιακών περιβαλλόντων για παιδιά με αισθητηριακές και διανοητικές αναπηρίες.

 

Ασκήσεις πεδίου (Εργαστηριακό μέρος)

Εφαρμογή μοντέλων ανάλυσης του παιδαγωγικού σχεδιασμού και της οργάνωσης και λειτουργίας αυτών των εκθεσιακών περιβαλλόντων.
Σύγκριση των χαρακτηριστικών του παιδαγωγικού περιβάλλοντος σε διαφορετικούς χώρους
εφαρμογής και άσκηση στους τρόπους διαφοροποίησης των χαρακτηριστικών τους ώστε να
ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των βρεφών και των νηπίων.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση
Γερμανός, Δ. (2002). Οι Τοίχοι της Γνώσης. Σχολικός Χώρος και Εκπαίδευση. Αθήνα: Gutenberg.
Γερμανός, Δ. (2004). Χώρος και διαδικασίες αγωγής. Η παιδαγωγική ποιότητα του χώρου. Αθήνα: Gutenberg.
Γκαζή, Α. (2013). Εκθέτοντας στα παιδιά το παρελθόν. Στο Ν. Γαλανίδου & L. H. Dommasne (επιμ.), Μιλώντας στα παιδιά για το παρελθόν. Μια διεπιστημονική προσέγγιση (σελ. 232-260). Αθήνα: Καλειδοσκόπιο.
Καλεσοπούλου, Δ., (επιμ.) (2011). Παιδί και Εκπαίδευση στο Μουσείο. Θεωρητικές αφετηρίες, παιδαγωγικές πρακτικές, Αθήνα: Πατάκη.
Καλεσοπούλου, Δ. (2015). Το σώμα των παιδιών στο παιδοκεντρικά σχεδιασμένο μουσειακό περιβάλλον: Η οικολογική προοπτική. Στο Μ. Πουρκός (Επιμ.), Η απούσα παρουσία του σώματος και του βιώματος στις διαδικασίες εκπαίδευσης, μάθησης και ανάπτυξης (σελ. 505-517). Αθήνα: Τόπος.
Καλεσοπούλου, Δ. (2018). Σκιαγραφώντας το κίνημα των παιδικών μουσείων στον χώρο και τον χρόνο. Στο Μ. Κανελλοπούλου-Μπότη (Επιμ.) Παιδί και πληροφορία. Αναζητήσεις ιστορίας, δικαίου, δεοντολογίας και πολιτισμού (σελ. 415-427). Αθήνα: Εκδόσεις Οσελότος.
Κολιόπουλος, Δ. (2004). Η διδακτική προσέγγιση του Μουσείου Φυσικών Επιστημών, Αθήνα: Μεταίχμιο.
Shaffer, S. E. (2019). Το παιδί και το μουσείο: Θεωρητικές προσεγγίσεις και παιδαγωγικές πρακτικές (Επιμ. Κ. Δ. Μαλαφάντης, Μτφ. Μ. Καρδαμίτσα-Ψυχογιού). Αθήνα: Ινστιτούτο του Βιβλίου-Καρδαμίτσα. Τσουκαλά, Κ., Γερμανός, Δ. σε συνεργασία με Δ., Γκλούμπου, Α., Κατσαβουνίδου, Γ., Παντελιάδου, Π., Τόμπρου, Π. (Επιμ.) (2020). Παιδική χωρική αφηγηματικότητα. Πόλη-παιχνίδι-εκπαίδευση. Αθήνα: Επίκεντρο.
Χουρμουζιάδη, Α. (2015). Η παιδαγωγική του μουσειακού χώρου. Στο Ν. Νικονάνου (επιμ.) Μουσειακή μάθηση και εμπειρία στον 21ο αιώνα (173-198). Κάλλιπος https://repository.kallipos.gr/bitstream/11419/719/1/02_chapter_8.pdf

 

Ξενόγλωσση
Caulton, T. (1998). Hands-On Exhibitions. Managing Interactive Museums and Science Centres. London: Routledge.
Ceppi, G. & Zini, M. (eds) (1998). Children, Spaces, Relations: Metaproject for an Environment for Young Children. Modena: Grafiche Rebecchi Ceccarelli.
Clark, A. (2010). Transforming Children’s Spaces. London: Routledge.
Bedford, L. (2014). The Art of Museum Exhibitions. How Story and Imagination Create Aesthetic Experiences. Walnut Creek, CA: Left Coast Press.
Durbin, G. (ed.) (1996). Developing Museum Exhibitions for Lifelong Learning. London: The Stationery Office.
Hackett, A., Holmes, R. & MacRae, C. (Eds). (2020). Working with Young Children in Museums. Weaving Theory and Practice. London: Routledge.
MacLeod, S. (ed.) (2005). Reshaping Museum Space: Architecture, Design, Exhibitions. Oxon: Routledge.
Piscitelli, B. & Penfold, L. (2015). Child-centered Practice in Museums: Experiential Learning through Creative Play at the Ipswich Art Gallery. Curator: The Museum Journal 58(3), 263-280.
Simon, N. (2010). The participatory museum. Santa Cruz, CA: Museum 2.0.
Taylor, A. (2009). Linking Architecture and Education: sustainable design for learning environments. Albuquerque: University of New Mexico Press.

 

Επιστημονικά περιοδικά
Διεθνές ηλεκτρονικό περιοδικό MuseumEdu (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας)
Curator – The Museum Journal
Journal of Museum Education
Journal of Education in Museums
Museum & Society