Παιδαγωγικά Ρεύματα

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια
Σε επίπεδο γνώσης θα είναι σε θέση να:

• Περιγράφει και αναγνωρίζει τη σημασία της Παιδαγωγικής ως Επιστήμη και τη σπουδαιότητα του αντικειμένου που ερευνά.
• Διακρίνει του βασικούς παιδαγωγικούς όρους: αγωγή, εκπαίδευση, μόρφωση, παιδεία, διδασκαλία, διδακτική, κατάρτιση.
• Περιγράφει την ιστορική εξέλιξη των Επιστημών Αγωγής, τις επιδράσεις κάθε εποχής/κοινωνίας και άλλων παραγόντων και να εξηγεί τα σημαντικότερα παιδαγωγικά κινήματα.

 

Σε επίπεδο δεξιοτήτων θα είναι σε θέση να:

• Να επεξηγεί και εξάγει συμπεράσματα σχετικά με θεμελιώδη παιδαγωγικά ζητήματα λαμβάνοντας υπόψη την κουλτούρα, ιδεολογία και τις πολιτικές επιρροές που επιδρούν πάνω στα συστήματα Αγωγής.
• Να διακρίνει ομοιότητες και διαφορές στα σύγχρονα παιδαγωγικά ρεύματα
• Να ξεκινήσει να οικοδομεί τη δική του παιδαγωγική ταυτότητα και φιλοσοφία υιοθετώντας βασικές αρχές των παιδαγωγικών κινημάτων.

 

Σε επίπεδο ικανοτήτων θα είναι σε θέση να εφαρμόζει τα ανωτέρω και να:

• Να αναστοχάζεται κριτικά γύρω από την παιδαγωγική πράξη συνδυάζοντας τις θεωρητικές με τις πρακτικές γνώσεις.
• Να ενισχύσει την επαγγελματική του/της ταυτότητα στηριζόμενος/η σε παλαιότερες ηγετικές φυσιογνωμίες και μετασχηματιστές/ αναμορφωτές/οραματιστές της Παιδαγωγικής Επιστήμης.
• Να μπορεί να εξετάσει κριτικά τα παιδαγωγικά ρεύματα που προκύπτουν ανά ιστορική/κοινωνική εποχή και να επιχειρηματολογήσει υπέρ ή κατά παιδαγωγικών πολιτικών/προτάσεων.

 

Γενικές Ικανότητες

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Λήψη αποφάσεων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Ορισμός Παιδαγωγικής, το αντικείμενο των Επιστημών της Αγωγής και η διεπιστημονικότητα της Παιδαγωγικής Επιστήμης.
2. Ο παιδαγωγός, ο ρόλος του και η ταυτότητα του – πώς ξεκινάει το ταξίδι;
3. Ιστορική εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης και βασικά παιδαγωγικά ρεύματα/ αρχές/ιδέες: Αρχαία Ελλάδα, Μεσαίωνας, Αναγέννηση.
4. Ιστορική εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης και βασικά παιδαγωγικά ρεύματα/ αρχές/ιδέες: 18oς, 19ος αιώνας.
5. Ιστορική εξέλιξη της παιδαγωγικής σκέψης και βασικά παιδαγωγικά ρεύματα/ αρχές/ιδέες: 20ος – 21ο αιώνας:Προοδευτικά/Δημοκρατικά/Μαθητοκεντρικά κινήματα.
6. Το οικολογικό/οικοσυστημικό κίνημα και η έμφαση στις διαπροσωπικές σχέσεις (Ecological systems theory/ Relationships/Interrelations)
7. Το κίνημα του υπαίθριου παιχνιδιού/Παιδαγωγική του ρίσκου.
8. Το κίνημα της ‘Υβριδικής’ (Hybrid) Παιδαγωγικής – Το κίνημα των ‘δημιουργών’ (Makers) και της ψηφιακής παιδαγωγικής
9. To κίνημα των δικαιωμάτων του παιδιού (children’s rights/Janus Korczack)/της κοινωνικής δικαιοσύνης (social justice)
10. To κίνημα της αμφισβήτησης/της κριτικής παιδαγωγικής (Cannella, Foucault, Freire)
11. To κίνημα της ‘φιλοσοφίας για παιδιά’ (Philosophy for children/ Lipman).
12. Συνοψίζοντας: τα 3 μοντέλα της Παιδαγωγικής και η ταξινόμηση των παιδαγωγικών ρευμάτων σύμφωνα με τα βασικά χαρακτηριστικά/ιδέες τους.
13. Ο παιδαγωγός – το ταξίδι δεν τελειώνει: η απαρχή συγκρότησης της παιδαγωγικής ταυτότητας, φιλοσοφίας και ο κριτικός αναστοχασμός.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση

Γρόλλιος, Γ., & Γούναρη, Π. ( 2016). Απευλευθερωτική και κριτική Παιδαγωγική στην Ελλάδα. Εκδόσεις: Δαρδανός.
Dewey, J. (2016). Δημοκρατία και Εκπαίδευση. Ηριδανός.
Mac Naughton, G., (2020). Διαμορφώνοντας την Προσχολική ηλικία. (επιμ., Αμπαρτζάκη, Μ.) Εκδόσεις Πεδίο.
Houssaye, J. (επιμ.). (2000). Δεκαπέντε παιδαγωγοί. Μεταίχμιο.
Κουτσουβάνου, Ε., (επιμ.)(2012). REGGIO EMILIA: οι χίλιες γλώσσες των παιδιών της προσχολικής ηλικίας. Εκδόσεις Πατάκη.
Κρίβας, Σ. (2007). Παιδαγωγική επιστήμη: Βασική θεματική. Gutenberg.
Ματσαγγούρας, Η., (2009). Εισαγωγή στις επιστήμες της Παιδαγωγικής. Gutenberg.
Μαυροειδής, Γ., (2011). Εισαγωγή στις Επιστήμες Αγωγής. Εκδόσεις Γρηγόρη. (Συλλογικό έργο με πρόλογο από τον Mialaret, G.).
Μουσένα, Ε., & Κυπριανός, Π., (2021). Πέρα από την ποιότητα. Γλώσσες αξιολόγησης στην προσχολική αγωγή. Gutenberg.
Ξωχέλλης, Π., (2016). Κομβικοί σταθμοί στην ιστορία της εκπαίδευσης κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Αφοί Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε.
Ξωχέλλης, Π., (2016). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Αφοί Κυριακίδη Εκδόσεις Α.Ε.
Reble, A. (2014). Ιστορία της Παιδαγωγικής. Εκδόσεις: Παπαδήμα Δ. Ν.
Foucault, M., (2011). Επιτήρηση και τιμωρία. Εκδόσεις: Πλέθρον

 

Ξενόγλωσση

Ayers, W. (2010). To teach, the journey in comics. Teachers College Press.
Cannella, G. S. (1997). Deconstructing Early Childhood Education: Social Justice and Revolution. Rethinking Childhood, Volume 2. Peter Lang Publishing.
Bloch, M., Swadener, B. B., & Cannella, G. S. (Eds.). (2014). Reconceptualizing early childhood care and education: Critical questions, new imaginaries and social activism: A reader. Peter Lang.
Davis, B., & Degotardi, S. (2015). Who cares? Infant educators’ responses to professional discourses of care. Early Child Development and Care, 185(11-12), 1733-1747.
Darder, A. (2017). Reinventing Paulo Freire: A pedagogy of love. Taylor & Francis.
Degotardi, S., & Pearson, E. (2014). The relationship worlds of infants and toddlers: Multiple perspectives from early years theory and practice. McGraw-Hill Education (UK).
Freire, P. (1985). Reading the world and reading the word: An interview with Paulo Freire. Language arts, 62(1), 15-21.
Lascarides, C. V., & Hinitz, B. F. (2011). History of Early Childhood Education. Routledge.
Lino, D. M., & Parente, C. (2018). Play and Learning in Early Childhood Education: The Contribution of High Scope, Reggio Emilia, and Montessori Pedagogical Approaches. In Early Childhood Education From an Intercultural and Bilingual Perspective (pp. 147-163). IGI Global.
Loughran, J. (2009). Is teaching a discipline? Implications for teaching and teacher education. Teachers and Teaching: theory and practice, 15(2), 189-203.
Malaguzzi, L. (1993). For an education based on relationships. Young children, 49(1), 9-12.
Moss, P. (2016). Loris Malaguzzi and the schools of Reggio Emilia: Provocation and hope for a renewed public education. Improving Schools, 19(2), 167-176.
Moss, P. (2018). Alternative narratives in early childhood: An introduction for students and practitioners. Routledge.

 

Επιστημονικά περιοδικά

European Early Childhood Research Journal
Contemporary issues of early childhood
Global studies of childhood
Early Childhood Research Quarterly
Διάλογοι! Θεωρία και πράξη στις επιστήμες αγωγής και εκπαίδευσης:
Προσχολική και Σχολική Εκπαίδευση
Επιστημονική Επετηρίδα
Έρευνα στην Εκπαίδευση