ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια
Σε επίπεδο γνώσης θα είναι σε θέση να ανακαλεί και να περιγράφει:
- Ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο θεωρητικών γνώσεων που να αφορά α) στα κριτήρια επιλογής αναπτυξιακά κατάλληλων τραγουδιών και β) στη μεθοδολογία διδασκαλίας του παιδικού τραγουδιού στην πρώιμη παιδική ηλικία.
- Τα διάφορα είδη παιδικού τραγουδιού (νανουρίσματα, ταχταρίσματα, παιδικά παραδοσιακά, παιχνιδοτράγουδα, έντεχνα, μελοποιημένη ποίηση)
- Τις διαφορετικές αναπτυξιακές ανάγκες και ικανότητες παιδιών διαφορετικής ηλικίας και τη διάκριση να επιλέγει τραγούδια που να συνάδουν με αυτές.
- Να γνωρίζει τη σημασία και τα παιδαγωγικά οφέλη του παιδαγωγικού τραγουδιού στην ομαλή ανάπτυξη παιδιών πρώιμης παιδικής ηλικίας καθώς και το ρόλο του παιδαγωγού να συντελεί σε αυτή, δημιουργώντας το κατάλληλο παιδαγωγικό περιβάλλον.
Σε επίπεδο δεξιοτήτων θα είναι σε θέση να:
- Να μπορεί να τραγουδάει με ευχέρεια κι εκφραστικότητα, ένα μεγάλο αριθμό τραγουδιών σε διαφορετικές τονικότητες, ρυθμούς και στυλ.
- Να μπορεί να τραγουδάει με ακρίβεια την τονική και τη δεσπόζουσα του τραγουδιού και τη μελωδική γραμμή καθώς και να παίρνει σωστές αναπνοές στις μελωδικές φράσεις
- Να διαβάζει απλές παρτιτούρες
- Να μπορεί να συνοδεύει τη φωνή του με κρουστά όργανα χτυπώντας με ακρίβεια το ρυθμό
- Να μπορεί να δημιουργεί απλές κινητικές φόρμες ή να αυτοσχεδιάζει κινητικά πάνω στη μελωδία και το ρυθμό του τραγουδιού.
- Να κινείται ελεύθερα στο χώρο ενώ τραγουδάει
- Να ερμηνεύει το τραγούδι με εκφραστική φωνή, χρησιμοποιώντας χρωματισμούς – δυναμικές και τις διαβαθμίσεις του tempo.
Σε επίπεδο ικανοτήτων θα είναι σε θέση να εφαρμόζει τα ανωτέρω ως ακολούθως:
- Να επιλέγει αναπτυξιακά κατάλληλα τραγούδια και να σχεδιάζει μαθήματα που να συνάδουν με τις ικανότητες, δυνατότητες κι ανάγκες παιδιών διαφορετικής ηλικίας.
- Να μπορεί να ανατρέχει σε βιβλιογραφικές πηγές και άρθρα για το συγκεκριμένο
γνωστικό αντικείμενο και να τις συνδυάζει έτσι ώστε να διευρύνει τις γνώσεις του και τις δεξιότητές του. - Να επιλύει δημιουργικά και με ευαισθησία σύνθετα προβλήματα που ανακύπτουν την ώρα του μαθήματος με τρόπο να είναι παιδαγωγικά ορθός.
- Να προβλέπει για την ασφάλεια των παιδιών και να διαθέτει ευελιξία στην αναδιοργάνωση και περάτωση του μαθήματος.
- Να μπορεί να καταγράφει κι αξιολογεί την πρόοδο των παιδιών σε σχέση με τη μουσική και κινητική τους ανάπτυξη.
Γενικές Ικανότητες
- Αυτόνομη εργασία
- Ανάπτυξη δεξιοτήτων συνεργασίας στην ομάδα
- Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
- Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας
- Άσκηση κριτικής και θετικής ανατροφοδότητσης
- Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
- Καλλιέργεια της αισθητικής και καλλιτεχνικής παιδείας
- Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση μέσω του περιεχομένου (στίχων) του τραγουδιού
- Ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
- Εισαγωγή στη θεωρία του παιδαγωγικού τραγουδιού και του σημαντικού ρόλου του στην καλλιέργεια της μουσικής, κινητικής και συναισθηματικής ανάπτυξης του μικρού παιδιού. Παιδαγωγικοί στόχοι και οφέλη, ανάπτυξη εσωτερικής ακοής. Κυριότερες μέθοδοι διδασκαλίας (C. Orff, Z. Kodaly, E. Dalcroze, E. Gordon).
- Κριτήρια επιλογής αναπτυξιακά κατάλληλων τραγουδιών για κάθε ηλικία όσον αφορά στο τονικό εύρος, στη φόρμα, τους ρυθμούς, την ένταση, το περιεχόμενο (γέννηση ως πέντε ετών).
- Καλλιέργεια και σωστή τοποθέτηση της φωνής, κλίμακες, τονική, δεσπόζουσα, μελωδική γραμμή. Διαφραγματική αναπνοή.
- Στάδια διδασκαλίας ενός τραγουδιού.
- Παιδικά παραδοσιακά τραγούδια (νανουρίσματα, ταχταρίσματα, λαχνίσματα, παιχνιδοτράγουδα, ρυθμικές απαγγελίες). Γνωριμία με παιδικά ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια και δημιουργική, χορευτική απόδοση ελληνικών χορών, προσαρμοσμένη στην προσχολική ηλικία.
- Παιδικά παραδοσιακά τραγούδια από όλο τον κόσμο – Διαπολιτισμική αγωγή.
- Μελοποιημένη ποίηση κι έντεχνο παιδικό τραγούδι.
- Η έννοια του ρυθμού στα τραγούδια: ρυθμικές αξίες, παύσεις, ισχυρά ασθενή μέρη, ρυθμικά μοτίβα, απλά – σύνθετα – μεικτά μέτρα, tempo – ρυθμική αγωγή.
- Γνωριμία με τους διαφορετικούς ρυθμούς (2/4, 3/4, 5/4, 7/4, 9/4, 12/4). Ρυθμική απόδοση μέσα από κρουστά όργανα και το σώμα. Καλλιέργεια της φωνής και της ρυθμικής αίσθησης. Ρυθμική απαγγελία, ηχηρές κινήσεις με το σώμα (παλαμάκια, ποδοκροτήματα κλπ.), χρήση κρουστών οργάνων, κινητικές δράσεις για την εμπέδωση του ρυθμού.
Γνωριμία με τη Δυναμική – χρωματισμούς: απαλά, δυνατά, διαβαθμίσεις και με την προσωδία: staccato, legato. - Η έννοια της φόρμας στην τέχνη, στη μουσική, στο ρυθμό και στην κίνηση (ΑΒ, ΑΒΑ, κανόνας, Ροντό). Αναγνώριση των μελωδικών και ρυθμικών φράσεων κι σωστή απόδοση σε συνδυασμό με την αναπνοή και την ελεύθερη κίνηση στο χώρο.
- Ο ρόλος του παιδαγωγού. Δημιουργία – σχεδιασμός μαθημάτων. Μακροπρόθεσμος και ημερήσιος σχεδιασμός. Αξιολόγηση της προόδου των παιδιών. Ασφάλεια.
- Παίξιμο απλών τραγουδιών σε απλό μελωδικό όργανο (φλογέρα ή ξυλόφωνο) κι εμπέδωση των ρυθμικών και μελωδικών μοτίβων.
ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Κυνηγού-Φλάμπουρα, Μαρία (1999). Τραγουδώ και γυμνάζομαι. Αθήνα: Εκδόσεις Ερμής.
Μακροπούλου, Ε. & Βαρελάς Δ. (2005). Τραγουδώντας λέξεις: Από τη θεωρία στην τάξη. Αθήνα: Εκδόσεις Fagotto books.
Μακροπούλου, Έ. & Βαρελάς, Δ. (2001). Μουσική: το πιο συναρπαστικό παιχνίδι. Αθήνα: Fagotto Αθήνα
Νικολάου, Ε. (2001). Με αφορμή ένα τραγούδι. Δημιουργικές μουσικές δραστηριότητες. Εκδόσεις: Γρηγόρη
Ρέτσιου Στέλλα. (2011). Εξερευνώντας τη μουσική και την κίνηση. Αθήνα: Εκδόσεις Ξιφαράς.
Σακελλαρίδης, Γ. & Γιασιράνη, Ε. (2012). Παιδικό τραγούδι και συναισθηματική αγωγή. Εκδόσεις: Πεδίο
Feierabend J. M. & Kahan J. (2020). Μπορείς να κινηθείς με αυτό το τρόπο; Το βιβλίο της κινητικής εξερεύνησης. (Σ. Ρέτσιου, μετάφραση). Αθήνα: Εκδόσεις Fagotto books (Αυθεντική έκδοση 2003).
Ξενόγλωσση
Goodkin D. (2002). Play, Sing, Dance. London: Schott
Goodkin D. (2002). Sound ideas. Activities for the percussion circle. Alfred Publishing Co., Inc.
Επιστημονικά περιοδικά
International Journal of Music Education
General Music Today
Journal of Music Teacher Education
Journal of Research in Music Education
Music Educators Journal
Update: Applications of Research in Music Education