Παραμύθι και Παιδικό Θέατρο

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο/η φοιτητής/τρια, σε επίπεδο γνώσης, θα είναι σε θέση να κατανοεί, να ανακαλεί και να εμβαθύνει:

• Στους θεωρητικούς προβληματισμούς σχετικά με το παραμύθι και τα χαρακτηριστικά του λαμβάνοντας υπόψη τις λαογραφικές μελέτες και τους διεθνείς και ελληνικούς παραμυθιακούς καταλόγους.
• Σε θέματα σχετικά με τη συμβολική λειτουργία του παραμυθιού.
• Στα παραμύθια και τις παραδόσεις άλλων πολιτισμών.
• Στην ιδεολογία και τις κοινωνικές δομές του παραμυθιού.
• Στις πολυάριθμες μεταμορφώσεις του παραμυθιού.
• Στη μεταφορά του παραμυθιού στη σύγχρονη εποχή (διασκευές ελληνικών και ευρωπαϊκών παραμυθιών).
• Στην ιστορία και την εξέλιξη του παιδικού θεάτρου στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
• Στις μεταμοντέρνες χρήσεις του παραδοσιακού και τις νέες τεχνικές θεατρικής έκφρασης.
• Σε αναλύσεις παραμυθιών και θεατρικών έργων σε ένα πλαίσιο διεπιστημονικού περιβάλλοντος.

 

Σε επίπεδο δεξιοτήτων ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• Αξιοποιήσει την αφήγηση και τη δραματοποίηση παραμυθιών ως ένα ακόμη μέσο
  παιδαγωγικής πρακτικής.
• Συνδυάζει και να συνθέτει γνώσεις, απόψεις, συμπεριφορές, προκειμένου να ανταποκριθεί στις ανάγκες της πρώιμης παιδικής ηλικίας.
• Αναπτύσσει τις δημιουργικές δεξιότητες σχετικά με τη μετατροπή του παραμυθιού σε θέατρο.
• Συγκρίνει θεατρικές και κινηματογραφικές εκδοχές των παραμυθιών ως προς την ιδιαιτερότητα των μέσων μεταγραφής τους.

 

Σε επίπεδο ικανοτήτων ο/η φοιτητής/τρια θα είναι σε θέση να:

• Κατανοεί και να αποδέχεται το διαφορετικό.
• Αναπτύσσει τη συνεργασία και την ομαδικότητα.
• Αναπτύσσει την αυτοεκτίμηση, την αυτοπεποίθηση, τον αυτοσεβασμό, την επικοινωνία.
• Αναπτύσσει τη φαντασία, την παρατηρητικότητα, τη μνήμη και την κριτική σκέψη, να επικοινωνεί ιδέες, συναισθήματα και εμπειρίες.
• Μέσω της διεξοδικής ανάλυσης επιλεγμένων παραμυθιών, να αναπτύσσει την κριτική σκέψη.
• Σχεδιάζει και να διαχειρίζεται καλλιτεχνικά δρώμενα.

 

Γενικές Ικανότητες

• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Διακαλλιτεχνική θεώρηση και ερευνητική ικανότητα
• Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Ορισμός του παραμυθιού (Retsch, Lüthi, Bolte & Polivka, Bascom, νεώτερες προσεγγίσεις).
2. Καταγωγή, είδη και κατηγορίες παραμυθιών.
3. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των λαϊκών παραμυθιών.
4. Οι προσεγγίσεις των Olrik, Lüthi, Dawkins.
5. Θέματα και Μοτίβα των παραμυθιών.
6. Η συμβολική λειτουργία του παραμυθιού.
7. Η ιδεολογία και οι κοινωνικές δομές του παραμυθιού.
8. Οι πολυάριθμες μεταμορφώσεις του παραμυθιού.
9. Το παραμύθι, θεσμός για τα παιδιά.
   Θα εξετασθούν, επίσης, οι χρήσεις του παραμυθιού στη σύγχρονη εποχή, καθώς το παραμύθι, εκτός των άλλων, κυριαρχεί στο θέατρο που απευθύνεται στα παιδιά. Συγκεκριμένα εξετάζονται:
10. Η πολύπλευρη σχέση του παιδιού με το θέατρο στην Ελλάδα και το εξωτερικό, μέσω της ιστορικής αναδρομής, της δραματολογικής προσέγγισης θεατρικών έργων για μικρά παιδιά, καθώς και της ανάλυσης θεατρικών παραστάσεων.
11. Οι διασκευές των ελληνικών και των ευρωπαϊκών παραμυθιών.
12. Οι μεταμοντέρνες χρήσεις του παραδοσιακού και οι νέες τεχνικές θεατρικής έκφρασης.
13. Η επικοινωνία του ελληνικού με το παγκόσμιο θέατρο.

 

Εργαστηριακές ασκήσεις στο πλαίσιο του μαθήματος

Οι φοιτητές/τριες καλούνται να συμμετάσχουν άμεσα και βιωματικά σε εργαστήρια γραφής και πρακτικές ασκήσεις, όπως:

• Αφήγηση παραμυθιού.
• Ατομικοί και ομαδικοί αυτοσχεδιασμοί εμπνευσμένοι από τα παραμύθια.
• Ασκήσεις δημιουργικής γραφής.

 

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ελληνόγλωσση
Αγγελοπούλου, Α. & Α. Μπρούσκου. (1994). «Επεξεργασία Παραμυθιακών Τύπων και Παραλλαγών ΑΤ 700–749». Στο Γεώργιος Α. Μέγας, Κατάλογος Ελληνικών Παραμυθιών 2. Αθήνα: Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
Αγγελοπούλου, Α. & Α. Μπρούσκου. (1999). «Επεξεργασία Παραμυθιακών Τύπων και παραλλαγών ΑΤ 300-499». Στο Γεώργιος Α. Μέγας, Κατάλογος Ελληνικών Παραμυθιών 3 (τεύχη Α΄ και Β΄). Αθήνα: Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
Αγγελοπούλου, Α., Καπλάνογλου, Μ. & Ε. Κατρινάκη. (2004). «Επεξεργασία Παραμυθιακών Τύπων και παραλλαγών ΑΤ 500-559». Στο Γεώργιος Α. Μέγας, Κατάλογος Ελληνικών Παραμυθιών 4. Αθήνα: Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
Αναγνωστόπουλος, Β. (2002). Τέχνη και Τεχνική του Παραμυθιού. Αθήνα: Καστανιώτης.
Αυδίκος Γ. Ε. (επιμ.). (1996). Από το παραμύθι στα κόμικς. Παράδοση και νεοτερικότητα. Αθήνα: Οδυσσέας.
Bruner, J. (2002). ∆ημιουργώντας ιστορίες. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ζαν, Ζ. (1996). Η δύναμη των παραμυθιών. Αθήνα: Καστανιώτης.
Καλλίνης, Γ. (2005). Εγχειρίδιο αφηγηµατολογίας. Εισαγωγή στην τεχνική της αφήγησης. Αθήνα: Μεταίχµιο.
Καφαντάρης, Κ. (2005). Ελληνικά λαϊκά παραμύθια, τόμ. Α΄ και Β΄. Αθήνα: Ποταμός.
Λαδογιάννη, Γ. (2011). Το παιδικό θέατρο στην Ελλάδα. Αθήνα: Παπαζήσης.
Μερακλής, Μ. Γ. (2001). Τα παραμύθια μας. Αθήνα: Εντός.
Πούχνερ, Β. (2012). Παραμυθολογικές μελέτες Β΄. Μυθολογικά και άλλα θέματα. Αθήνα: Αρμός.
Προπ, Β. Γ. [Propp Vl.]. (2009). Η μορφολογία του παραμυθιού: Η διαμάχη με τον Κλώντ Λέβι-Στρώς και άλλα κείμενα. Αθήνα: Καρδαμίτσας.
Τσιλιμένη, Τ. (2011). Αφήγηση και Εκπαίδευση. Εισαγωγή στην τέχνη της αφήγησης. Αθήνα: Επίκεντρο.
Χατζητάκη-Καψωμένου Χ. (επιμ.). (2002). Το νεοελληνικό λαϊκό παραμύθι. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη], Α.Π.Θ.

 

Ξενόγλωσση
Bettelheim, B. (1976). The Uses of Enchantment: The Meaning and Importance of Fairy Tales. London: Penguin.
Isbell, R., Sobol, J., Lindauer, L., & A. Lowrance. (2004). «The effects of storytelling and story reading on the oral language complexity and story comprehension of young children». Early Childhood Education Journal, 32(3), 157-163. DOI: 10.1023/B:ECEJ.0000048967.94189.a3.
Magos, K. (2012). «The princess is a racist. Combating stereotypes through teaching folktales. An action-research project with young children». In N. Palaiologou and G. Detz (Eds). Mapping the broad field of multicultural and intercultural education worldwide (pp. 195-208), Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
Nicolini, M. B. (1994). «Stories can save us: A defense of narrative writing». English Journal, 83 (2), 56-61.
Uther, H.-J. (2004). The Types of International Folktales: A Classification and Bibliography Based on the System of Antti Aarne and Stith Thompson, Helsinki: Academia Scientiarum Fennica.
Winston, J. (1998). Drama, Narrative and Moral Education Drama: exploring traditional tales in the primary years. London: Falmer Press.
Zipes, J. (2000). The Oxford companion to fairy tales. New York: Oxford University Press.